Ekoenergia - jak być przyjaznym dla środowiska?

22 czerwca 2008, 13:31

Podróże lotnicze a zmiany klimatu

W tym tygodniu od wtorku do soboty byłem w delegacji w Kanadzie. Dokładniej rzecz ujmując - w Montrealu. To bardzo przyjemne miasto w prowincji Quebec. I oczywiście dostałem się tam drogą lotniczą.

O samej niewygodzie lotu opowiadać nie będę. To nie jest miejsce, by marudzić na ciasnotę w samolocie i obrzydliwe żarcie na pokładzie samolotu linii KLM. Ale to jest miejsce, by zastanowić się nad wpływem podróży lotniczych na zmiany klimatu.

Ostatnio sporo się o tym mówi. W końcu lecąc samolotem na tej trasie (z przesiadką w Amsterdamie) w obie strony spowodowałem emisję ok. 1,1 tony dwutlenku węgla(*). Samoloty na potrzeby przewiezienia mnie zużyły w sumie ok. 350 kg paliwa. Całkiem sporo, ale przecież ta podróż liczyła aż ok. 13 200 km! To tak, jakby przewiezienie mnie zużywało ok. 2,6 kg paliwa na 100 km! Ale to przecież kilka razy mniej, niż gdybym jechał moim samochodem... On zużywa poniżej 8 litrów na 100 km...

W zmiany klimatu nie wierzę, ale gdybym miał jechać gdzieś w daleką podróż, rozważyłbym wybór między samolotem a innym środkiem lokomocji. Dla mnie liczy się przede wszystkim oszczędność paliwa, a więc i ropy naftowej...

(*) Wszystkie dane na podstawie kalkulatora ICAO.

9 czerwca 2008, 13:36

Pojęcie turystyki zrównoważonej

autorem artykułu jest Maria Romanowska

Turystyka obejmuje ogół działań ludzi, którzy podróżują i przebywają dla wypoczynku, w interesach i innych celach przez okres nieprzekraczający dwunastu miesięcy w miejscach znajdujących się poza ich zwykłym otoczeniem. Pojęcie turystyki jest szersze niż wyjazdy ograniczone do rynku wakacyjnego i dotyczy światowego rynku podróży związanego z szeroko rozumianym przemieszczaniem się ludzi /Raport o stanie turystyki, 2001/.
Turystyka w Polsce, tak jak na całym świecie, należy do wyjątkowo dynamicznie rozwijających się sektorów gospodarki. Zgodnie z ostatnimi trendami, zamiast popularnej jeszcze do niedawna masowej turystyki pobytowej, coraz większym zainteresowaniem turystów cieszą się różne formy kameralnej turystyki aktywnej i poznawczej, w tym turystyki przyrodniczej. Takie formy są bardziej przyjazne środowisku oraz uświadamiają lokalnym społecznościom, że warunkiem przyciągania turystów, a tym samym wzrostu ich poziomu życia, jest czyste środowisko oraz atrakcyjne walory przyrodnicze i krajobrazowe. Oprócz tego, turystyka wytwarza coraz większe dochody nie tylko w sakli globalnej, ale także lokalnej. Część z tych zysków można wykorzystać na cele związane z ochrona przyrody i jej lepszym zabezpieczeniem przez zwiększającym się ruchem turystycznym.
Pojęcie turystyki zrównoważonej nawiązuje bezpośrednio do idei ekorozwoju lub rozwoju zrównoważonego. Ekorozwój (ang. sustainable development) po raz pierwszy zdefiniowano w deklaracji konwencji ONZ w Sztokholmie w 1972 roku, a dokładne jego zasady sformułowała Światowa Komisja środowiska i Rozwoju (The World Commission on Environment and Development) w raporcie "Nasza wspólna przyszłość" (Our Common Future) w 1987 roku. Z kolei podczas Konferencji Narodów Zjednoczonych w Rio de Janeiro w 1992 roku, zwanej tez Szczytem Ziemi, przedstawiciele niemal wszystkich państwa świata podpisali deklarację zobowiązującą rządy tych krajów do wdrażania zasad nowego rozwoju społeczno-ekonomicznego. Deklaracja z Rio lub Karta Ziemi określiła 27 priorytetów zrównoważonego rozwoju, które wyznaczają kierunki nowoczesnej polityki gospodarczej na świecie.
Zgodnie z zapisem art. 3 Ustawy Prawo Ochrony Środowiska /Dz. U. Nr 62 z 2001 r., poz.627, z późniejszymi zmianami/ przez zrównoważony rozwój należy rozumieć taki rozwój społeczno-gospodarczy, w którym następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych i społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno współczesnego jak i przyszłych pokoleń.
Zrównoważony rozwój jest zatem procesem integrującym wszelkie działania polityczne, gospodarcze i społeczne w celu równoważenia szans dostępu kolejnych pokoleń, różnych grup oraz społeczności lokalnych i regionalnych interesów do zasobów środowiska przyrodniczego z zachowaniem trwałości procesów naturalnych.
Rozwój zrównoważony to taki, który zapewnia obecnym i przyszłym pokoleniom możliwość realizacji ich potrzeb i odbywa się w harmonii ze środowiskiem. Ekorozwój musi godzić ze sobą ład: ekologiczny, społeczny, gospodarczy i przestrzenny. Programy działań, które zakładają integracje powyższych elementów zwane są Agendami 21.
Pierwsze konkretne działania związane z rozwojem zrównoważonym obserwuje się od Szczytu Ziemi w Rio. Ogólne zasady zrównoważonego rozwoju turystycznego opracowały w 1995 roku dwie największe organizacje turystyczne świata: Rada Podróży i Turystyki (World Ravel and Tourism Council – WTTC) oraz Światowa Organizacja Turystyczna (World Ravel Organization – WTO) wspólnie z Rad a Ziemi (Earth Council) pod nazwą Agenda 21 dla Podróży i Gospodarki Turystycznej (Agend 21 for the Travel and Tourism Industry). Wśród priorytetowych celów zrównoważonego rozwoju turystycznego znalazły się cele następujące:

  • turystyka powinna propagować zdrowy i produktywny tryb życia w harmonii z przyrodą, zbliżać do siebie ludzi różnych narodowości, kreować otwartość i tolerancję,
  • rozwój turystyczny ma przyczyniać się do zachowania zasobów przyrody oraz do ochrony tradycyjnej kultury lokalnych społeczności.
  • rozwój turystyki w regionie powinien następować przy udziale miejscowej ludności i to już od etapu planowania, a turystyka powinna stanowić nowe źródło dochodu dla miejscowej ludności,
  • działalność usługowa i produkcyjna w branży turystycznej powinna zmierzać do zmniejszania ilości odpadów i oszczędzania wody i energii; eliminowania z użycia substancji niebezpiecznych dla środowiska; stymulowania personelu, klientów i społeczności lokalnych do zachowań proekologicznych,
  • kraje powinny promować wolną wymianę usług w turystyce, podporządkowaną zasadom zrównoważonego rozwoju i respektującą międzynarodowe prawo ochrony środowiska.
Bardzo istotnym wydarzeniem dla rzeczywistego wprowadzania w życie założeń turystyki zrównoważonej w Europie było podpisanie Deklaracji Berlińskiej w czasie Konferencji Ministrów Ochrony Środowiska na temat Różnorodności biologicznej i zrównoważonej turystyki w Berlinie w marcu 1997 roku.
W celu aktywnej ochrony przyrody, jak również pełnego wykorzystania dochodów generowanych przez turystykę oraz zaangażowania w ochronę przyrody lokalnych społeczności należy na jak największych obszarach realizować i rozwijać turystykę zrównoważoną, czyli taką, która umożliwia środowisku przyrodniczemu regenerację i korzystanie z niego przez wiele lat.
Turystyka zrównoważona (ang. sustainable tourism) w odniesieniu do obszarów o wyjątkowych walorach przyrodniczych nazywa się turystyką łagodną (softtourism) lub przyjazną środowisku (environmentally friendly tourism, environmentally sustainable tourism), a więc zgodną z zasadami ekorozwoju.
Zgodnie z definicją Federacji Parków Narodowych i Rezerwatów Przyrody Europy turystyka zrównoważona to każda forma rozwoju turystycznego zagospodarowania i aktywności turystycznej, która podtrzymuje ekologiczną, społeczną i ekonomiczna integralność terenów, a także zachowuje dla przyszłych pokoleń z niezmienionym stanie zasoby naturalne i kulturowe tych obszarów. Głównym więc założeniem turystyki zrównoważonej jest osiąganie harmonii pomiędzy potrzebami turystycznymi, środowiskiem naturalnym i społecznościami lokalnymi.